Poprawna i dokładna analiza środowiska wokół przedsiębiorstwa, powinna być podstawą skutecznej strategii. Zarówno tej w ujęciu biznesowym, jak i marketingowym. Pozwala ona na dostrzeżenie nie tylko mocnych stron, ale też zagrożeń, które po odpowiedniej analizie zamienią się w szanse. Jak je poprawnie zdiagnozować? W tym pomagają dwa narzędzia strategiczne — PESTEL oraz 5 sił Portera.
Model PESTEL — co to jest?
PESTEL to metoda analizowania lub diagnozowania środowiska skumulowanego wokół przedsiębiorstwa, która ma na celu poprawną ocenę makroekonomicznego otoczenia firmy. Została opracowana przez amerykańskiego ekonomistę i eksperta od zarządzania — Francisa Josepha Aguilara, który opisał metodę w swojej książce „Scanning The Business Environment”. Wydana w 1967 roku książka prezentowała skrócony model analizy PESTEL, znany pod nazwą PEST. Z biegiem czasu i rosnącą popularnością tej metody, akronim rozszerzono do znanej dzisiaj formy.
W ramach metody analizowane jest 6 obszarów, skupionych wokół firmy, lub w których przedsiębiorstwo funkcjonuje. Analogiczne rozwinięcie akronimu to nic innego jak właśnie te czynniki:
Political — polityczne
Economic — ekonomiczne
Social — społeczne
Technological — technologiczne
Environmental — środowiskowe
Legal — prawne
Analiza powyżej wskazanych czynników pozwala na rozpoznanie szans oraz zagrożeń, stając się równocześnie podstawą do budowy skutecznej strategii biznesowej lub strategii marketingowej.
Model Pestel — 6 obszarów analizy
Na co zwraca się uwagę przy analizie pojedynczych obszarów w ramach metody PESTEL? Przed wdrożeniem jej w swoje działania warto zapoznać się z definicją każdego z obszarów, w celu wystawienia poprawnej oceny środowiska skupionego wokół działalności.
Polityczne (ang. Political) – to czynniki związane z sytuacją polityczną w kraju i na świecie, wymogi wynikające z przynależności kraju do wspólnot międzynarodowych takich, jak Unia Europejska, czy ONZ. To także przepisy prawne, pomoc finansowa dla przedsiębiorstw oferowana przez państwo itp. W dużej mierze dotyczy to nastawienia władz oraz perspektyw względem polityki ekonomicznej, społecznej, środowiskowej itp.
Ekonomiczne (ang. Economic) – należy do nich, poziom bezrobocia, poziom inflacji, dostępność i warunki udzielania kredytów, poziom eksportu oraz importu, czy kursy walut i stopy procentowe.
Społeczne (ang. Social) – to między innymi cechy demograficzne społeczeństwa, trendy społeczne, aspekty związane z wymianą pokoleń, stosunek do pracy, styl życia, polityka socjalna, bezpieczeństwo społeczne, czy np. korzystanie z dóbr kultury.
Technologiczne (ang. Technological) – dotyczą przede wszystkim wpływu zmian technologicznych na społeczeństwo i rynek, a także na technologię wytwarzania czy dostarczania produktów odbiorcom. Zmiany mogą dotyczyć zarówno oczekiwań klientów, jak i np. wypierania niektórych kategorii produktów przez nowsze — zaspokajające tę samą potrzebę.
Środowiskowe (ang. Environmental) – ochrona środowiska, normy, wymogi i procedury, finansowanie działań proekologicznych, dostęp do wody i surowców, wpływ zmian czy wymogów środowiskowych na konsumentów, na technologię produkcji, regulacje dotyczące ochrony środowiska itp.
Prawne (ang. Legal) – tu ocenie podlega, w jakim stopniu istniejące lub przewidywane regulacje wpływają na firmę, albo jej klientów. Analizie może podlegać np. prawo pracy, ochrony konkurencji, koncesjonowanie, ograniczenia BHP, koszty prawne prowadzenia działalności itp.
Po dokładnej analizie wskazanych obszarów, w ramach metody PESTEL należy przystąpić do oceny, jak te czynniki wpływają na obecny i przyszły stan przedsiębiorstwa. Nie bez znaczenia są również relacje, jakie zachodzą między firmą a pojedynczymi czynnikami, którym również należy poświęcić uwagę.
Model PESTEL dla firm — dlaczego warto go stosować?
Analiza Pestel to jedno z podstawowych narzędzi służących do poprawnej analizy środowiska, w jakim funkcjonuje firma. Świetnie sprawdza się, jako element dopełniający lub towarzyszący analizie SWOT i jest niezwykle przydatny w ocenie przyszłości przedsiębiorstwa względem działających na nie czynników. Więcej o SWOT dowiesz się z naszego artykułu Analiza S.W.O.T — jak prawidłowo ocenić mocne i słabe strony firmy?
Swoje zastosowanie znajduje szczególnie w momencie wejścia firmy na nowy rynek lokalny lub zagraniczny. Przydaje się również w czasie wprowadzania nowej usługi, produktu lub w momencie, kiedy sytuacja na rynku wymaga od firmy zmian oraz dostosowania się do nowej rzeczywistości, czy trendów.
5 sił Portera — definicja
Analiza 5 sił Portera oryginalnie została stworzona przez profesora Harvard Business School — E. Portera w 1979 roku, na potrzeby oceny atrakcyjności sektora. Obecnie stanowi jedną z podstawowych metod — narzędzi analizy strategicznej.
Oto 5 sił Portera — czyli czynniki wpływające na stopień konkurencyjności sektora (branży, rynku, kategorii produktowej):
- Jaka jest siła przetargowa dostawców — np. konkurencja wśród dostawców?
- Siła przetargowa nabywców, czy mogą arbitralnie wymuszać działania?
- Rywalizacja wewnątrz sektora — np. ilu jest konkurentów i co cechuje rynek?
- Zagrożenie w postaci pojawienia się nowych producentów — np. jakie są bariery wejścia?
- Groźba pojawienia się substytutów — czy produkt można zastąpić?
Przed przystąpieniem do analizy niezwykle ważne jest określenie, w jakim sektorze przedsiębiorstwo ma zamiar funkcjonować lub otworzyć gałąź swojej działalności. Dopiero dokładny opis środowiska pozwoli na wykorzystanie narzędzia w stu procentach oraz zagwarantuje najlepsze wyniki.
Dlaczego warto stosować 5 sił Portera?
Model 5 sił Portera jest narzędziem, które sprawdzi się w sytuacji wejścia firmy na nowy rynek lub przed rozpoczęciem działalności w nowym sektorze. Pozwala na rozeznanie jak proponowany przez firmę produkt lub usługa pozycjonuje się na tle konkurencji, czy możliwie szybko pojawią się produkty podobne oraz jaka jest siła przetargowa nabywców.
Podsumowanie
Planowanie działań strategicznych oraz podejmowanie kluczowych decyzji powinno być poparte solidną bazą analityczną, która pomoże w rozeznaniu nie tylko samego rynku, ale też ewentualnych szans i zagrożeń. Oba narzędzia, 5 sił Portera oraz analiza PESTEL pomagają dogłębnie przeanalizować rynek, co w konsekwencji wzbogaca cały proces decyzyjny lub zbudowania strategii na bazie kluczowych informacji. Z tego względu warto je włączyć w swoje działania.
Zastanawiasz się, jak je wdrożyć w swojej firmie?
Skorzystaj z wiedzy i doświadczenia JAAQOB HOLDING® na bezpłatnej konsultacji eksperckiej!
