Z łaciny słowo kompozycja oznacza „połączenie”. W tym słowie odzwierciedla się właściwie cała esencja kompozycji — bez względu na to, czy dotyczy utworu muzycznego, sztuki kulinarnej, filmu, fotografii, sztuki użytkowej czy designu. To właśnie kompozycja łączy w całość poszczególne elementy projektu, nadając im pełnię wizualną i poczucie swoistej harmonii.
Podstawowe zasady kompozycji
Posługując się językiem sztuki kulinarnej — wszystkie składniki muszą harmonijnie ze sobą współgrać. Nadmiar lub niedobór choćby jednego z nich może ulepszyć, lub też zepsuć smak całej potrawy. Dokładnie tak samo jest z projektowaniem graficznym. Wszystkie składowe designu takie jak kolory, formy, faktury, perspektywa czy też wzajemne proporcje elementów, ich określona dynamika, rytm powinny podlegać właściwej kompozycji. Świadomie stosowana wznosi estetykę realizacji na wyższy poziom, czyniąc projekt czytelnym i bardziej atrakcyjnym wizualnie.
Aby stworzyć realizację, satysfakcjonującą dla odbiorcy, ale również dla designera, warto poznać podstawy kompozycji. Znając je projektant, może podejmować bardziej świadome decyzje, czyniąc pracę efektywniejszą i przyjemniejszą w perspektywie działań dla określonego klienta. Dzięki temu odbiór projektu będzie nie tylko atrakcyjniejszy, lecz również ścieżka decyzyjna będzie bardziej metodyczna.
Zastanawiasz się, jak zwiększyć sprzedaż
i skutecznie budować markę?
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji.
Punkt skupienia, czyli tzw. focal point
Focal point to zasada kompozycji bardzo często stosowana w filmie i fotografii. Punkt skupienia jest tym, na który odbiorca zwraca uwagę w pierwszej kolejności. W designie kluczowym punktem skupienia może być zarówno produkt, jak i bohater reprezentujący ideę danej marki. W jaki sposób można wyróżnić taki obiekt? Na przykład poprzez nasycenie go konkretnym kolorem, komplementarnym wobec innych elementów lub poprzez zastosowanie wyższego kontrastu. Można również „rozmyć” pozostałe elementy wobec głównego motywu w taki sposób, aby te stały się częścią tła. Jeśli na przykład pierwszoplanowym obiektem ma być słoń pijący orzeźwiający napój energetyczny, to drugoplanowe elementy pustynnego krajobrazu można już „rozmyć”.
Hierarchia wizualna
Poszczególne elementy projektu zwykle charakteryzują się określoną hierarchią. Jeżeli zatem nasz błękitny słoń odgrywa kluczową rolę w przekazie reklamowym, to zarówno reklamowany produkt (napój energetyczny), jak i komunikat słowny będą tutaj elementami pierwszoplanowymi. Sam komunikat dopełni treść przekazu, więc powinien być mocno wyeksponowany, lecz nie dominujący, by nie zaburzyć głównego obiektu treści reklamowej. Tło w postaci pustyni zejdzie w tym wypadku na plan dalszy. Tyczy się to zarówno kolorystyki (w tym kontrastu), wielkości i umiejscowienia poszczególnych elementów. W tym wypadku słoń, który trzyma napój w trąbie, może zostać umieszczony w dolnym prawym rogu strony i pozostać największym elementem designu.
Zasada kontrastu
Ta zasada jest dość prosta w teorii, lecz nie zawsze łatwa do realizacji w praktyce i w zasadzie była już o niej częściowo mowa w punkcie pierwszym. Obiekty, które są kontrastowe, szybciej i łatwiej wpadają w oko w przeciwieństwie do mniej kontrastowych. Stosując tę zasadę w praktyce, przedstawiony wyżej słoń powinien być kontrastowy względem pozostałych elementów. Natomiast sama pustynia już niekoniecznie.
Komplementarność elementów
Dobrym nawykiem podczas tworzenia nieco surrealistycznych realizacji (jak na przykład ta ze słoniem) jest również zwracanie uwagi na fakt, że wszystkie elementy powinny być ze sobą spójne. Bez względu na to, czy mamy do czynienia z motywami ilustracyjnymi, czy też kolażem fotograficznym, warto zadbać o to, by wszystkie elementy zachowane były w kontekście odpowiedniej perspektywy, tonacji barw i łączyły je stylistyczne podobieństwo. Dotyczy to również charakteru typografii.
Zasada bliskości — Gestalt
Interesującą zasadą jest zasada bliskości, która wywodzi się z psychologicznego prawa Gestalt, w myśl którego umysł ludzki w sposób intuicyjny odnajduje w chaosie formę. Umieszczenie zatem konkretnych elementów w konkretnych miejscach będzie miało dla odbioru realizacji zawsze określone konsekwencje. Tak też rzecz ma się z zasadą bliskości. Sytuacja, w której główny bohater marki (słoń), mając blisko siebie produkt marki (konsumowany napój) sprawi, że odbiorca od razu zauważy relację między obydwoma elementami i powiąże bohatera głównego z reklamowanym produktem.
Zasada symetrii i podobieństwa — Gestalt
Podobnie rzecz ma się z zasadą symetrii i podobieństwa. Na przykład dwa słonie ustawione symetryczne wobec siebie ze złożonymi trąbami w kształcie serca, w środku którego znajduje się główny produkt, mogą uczynić reklamę bardziej wymowną i nie pozostawić odbiorcy żadnych wątpliwości co do przekazywanej treści reklamy.
Zasada ciągłości — Gestalt
Oko ludzkie można naprowadzić na główny kształt poprzez zastosowanie kilka pozornie odrębnych od siebie obiektów, które będą tworzyć całość. Jeśli na pustyni pozostawimy ślady biegnące od strony wydm i kęp roślinności, które będą prowadziły do samego słonia, projekt nie tylko zyska więcej dynamiki, jak również ujmie odbiorcę dodatkowym kontekstem, naprowadzając jego uwagę do głównego wydarzenia zaprojektowanej grafiki.
Stosowanie gridów i siatki wyrównującej
Równie istotną rzeczą jest stosowanie „niewidzialnej” siatki wyrównującej, która uporządkuje całość. Jest to praktyka często stosowana w projektowaniu stron internetowych. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że wszystkie elementy będą wyrównane względem siebie, a nie osadzone w przypadkowych miejscach. Przykładowo kępy roślinności z powyższego przykładu będą dzięki temu względem siebie wyrównane, jak również tekst zwieńczający realizację będzie wyjustowany względem określonej pozycji, co sprawi, że całość będzie się łatwiej i przyjemniej „czytać”.
Zasada trójpodziału i złotego podziału
Obydwie zasady również bardzo często stosowane są zarówno w filmie, jak i fotografii. Powiązane są z naturalną percepcją człowieka. W obu przypadkach mamy do czynienia z siatką składającą się z dwóch linii pionowych i poziomych. Po jej przecięciu utworzą się cztery tak zwane mocne punkty, w obrębie których w teorii znajdą się ważne elementy obrazu. Na te punkty odbiorca bardzo często będzie zwracał uwagę w pierwszej kolejności. Mogą one stworzyć interesującą dynamikę i hierarchię wizualną designu.
Wykorzystanie przestrzeni negatywowej i pozytywowej
Jest to zasada, którą dość często wykorzystują projektanci logotypów i designerzy. Zwykle przestrzeń, w której nie istnieją żadne fragmenty designu, pozwala uporządkować realizację — dopełnia kontekst. Tak właśnie wygląda sytuacja w przypadku znanego wszystkim logo FedEx’u. W tym przypadku forma loga (przestrzeń pozytywowa), która jest prezentowana przez cały napis FedEX jest w elegancki sposób dopełniona przez „niewidzialny” znak graficzny strzałki. Gdy bowiem przyjrzymy się uważniej przestrzeni pomiędzy literami E i X, ujrzymy sygnet strzałki perfekcyjnie wpleciony w napis loga.
Podsumowanie
Oprócz wyżej wspomnianych można również znaleźć wiele innych zasad kompozycyjnych takich jak zasady równowagi, skali czy rytmu. Można zastosować zasadę balansu kompozycyjnego lub wykorzystać zasadę linii prowadzących, lub kilka innych praw Gestalt. Wiele z nich można łączyć i stosować naprzemiennie po to, by uzyskać pożądany efekt. Mając na uwadzę założenia projektowe i pewne obycie na temat designer nie powinien stosować ich na siłę, czyli w sytuacjach, w których nie mają one koniecznego uzasadnienia. Gdy już ma się już pewne podstawy teoretyczne najlepiej stosować je w miarę intuicyjnie. Jeśli zaś chcesz zaprojektować wyjątkowe, przykuwające uwagę realizację — stosowanie zasad kompozycyjnych powinno dobierać się do własnego stylu pracy.
Jeśli szukasz profesjonalnej obsługi graficznej — umów się na bezpłatną konsultację ekspercką ze specjalistami z JAAQOB HOLDING®.
